Maj

POZNATI ROĐENI MAJA MESECA:

Marija Terezija, austrijska carica, češka i mađarska kraljica (13. V 1717.)
Platon, helenski filozof (21. V 427. p.n.e.)
Petar Iljič Čajkovski, ruski kompozitor (7. V 1840.)
Josip Broz Tito, bivši predsednik SFRJ (7. V 1892.)
Anri Dinan, osnivač Crvenog krsta (8. V 1828.)
Salvador Dali, španski slikar (11. V 1904.)
Desanka Maksimović, srpska pesnikinja (16. V 1898.)
Milutin Milanković, srpski matematičar, astronom i geofizičar (28. V 1879.)

SVET

1. V 1886. U Čikagu je 40.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli „tri osmice" - po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je šest i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894.
2. V 1945. Sovjetske trupe osvojile su Berlin u Drugom svetskom ratu.
7. V 1663. U Londonu je otvoreno prvo pozorište pod pokroviteljstvom kralja Čarlsa II.
1915. Nemačka podmornica „U-20" torpedima je potopila britanski putnički brod „Lusitaniju", što je doprinelo odluci SAD da uđu u Prvi svetski rat. Poginulo je 1198 putnika i članova posade, među kojima i veliki broj Amerikanaca.
9. V 1945. Nemački feldmaršal Vilhelm Kajtel potpisao je u Berlinu završni dokument o okončanju Drugog svetskog rata. U ime saveznika dokument su potpisali sovjetski maršal Georgij Žukov i britanski general Artur Teder. Dokument o bezuslovnoj predaji Nemačke potpisan je 7. maja u Remsu
1899. Patentirana je mašina za košenje trave.
11. V 330. Rimski car Konstantin I Veliki proglasio je grčki grad Vizant za novu prestonicu Rimskog carstva. Grad, koji je po njemu nazvan Konstantinopolj (Carigrad) osvojili su Turci 1453. i kao Istanbul bio je prestonica Otomanskog carstva do 1923.
2000. Indija je dočekala svog milijarditog stanovnika - u državnoj bolnici Safdarjang u Nju Delhiju rođena je devojčica.
13. V 1888. U Brazilu je ukinuto ropstvo (među poslednjima u svetu).
15. V 1767. Đenova je prodala Francuskoj ostrvo Korziku.
1940. U SAD su počele da se prodaju prve najlon čarape.
16. V 1881. U okolini Berlina pušten je u saobraćaj prvi električni tramvaj.
17. V 1620. Prvi ringišpil viđen je na vašaru u gradu Philippapolis, u Turskoj.
1989. Van Gogov „Portret dr Gašea“ prodat je na aukciji slika za 825 miliona dolara.
1993. Otkriven je novi Intelov Pentijum procesor.
21. V 1819. U Njujorku je predstavljen prvi bicikl.
1908. U Čikagu je premijerno prikazan prvi horor film – „Doktor Džekil i mister Hajd“.
23. V 1934. U Luizijani su, u okršaju sa policijom, ubijeni Boni Parker i Klajd Barou, ozloglašeni razbojnički par.
31. V 1859. Počeo da radi veliki sat na kuli britanskog parlamenta u Londonu, „Big Ben“.
1931. U Bahreinu nađena nafta, prvo nalazište petroleja u nekoj arpaskoj zemlji.
1938. Prvi put prikazan film na televiziji. Film „Povratak Skarlet Pimpernel“ prikazala američka televizijska kuća NBC.

SRBIJA

1. V 1778. U Somboru je otvorena prva srpska učiteljska škola.
1866. U Srbiji su puštene u promet prve poštanke marke. Istog dana 1874. prve poštanske marke puštene su u promet u Crnoj Gori.
4. V 1980. Umro je predsednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito, vođa jugoslovenskih partizana u Drugom svetskom ratu i lider Komunističke partije Jugoslavije.
16. V 1972. Predsednici SFRJ i Rumunije Josip Broz Tito i Nikolae Čaušesku pustili su u rad hidroenergetski sistem „Đerdap“ na Dunavu.
17. V 1395. Poginuo Kraljević Marko, najstariji sin i naslednik kralja Vukašina, najpopularnija ličnost srpskih narodnih pesama.
20. V 1349 Donet je Dušanov zakonik kojim su utvrđena opšta načela uređenja srpske države.
1985. Film „Otac na službenom putu“ jugoslovenskog režisera Emira Kusturice osvojio je „Zlatnu palmu“ na 38. međunarodnom festivalu u Kanu.
25. V 1840. U Srbiji je uveden javni poštanski saobraćaj otvaranjem prve pošte u Beogradu, u zgradi na Kalemegdanu. Pošta iz Beograda u druga mesta u zemlji otpremana sredom i subotom.
28. V 1834. U Kneževini Srbiji uveden srpski jezik kao službeni u prepisci s turskim vlastima, koja je dotad vođena isključivo na turskom.
29. V 1903. U Beogradu su ubijeni kralj Aleksandar Obrenović i njegova žena Draga Mašin. Ubistvo poslednjeg vladara iz dinastije Obrenovića izvršila je grupa oficira. Novi kralj Srbije postao je Petar I Karađorđević.
1868. U Topčideru, u Beogradu ubijen je knez Mihailo Obrenović. Atentatori su uhapšeni, odmah osuđeni i streljani na Karaburmi. Za učešće u zaveri optužen je bivši knez Aleksandar Karađorđević.

Pripremila Dragica Sredojev, nastavnica istorije