Januar

POZNATI ROĐENI JANUARA MESECA:

Ciceron, rimski pisac i govornik (3. I 106. p.n.e.)

Stevan St. Mokranjac, srpski kompozitor (9. I 1856.)

Martin Luter King, borac za građanska prava (15. I 1929.)

Artur Klark, engleski pisac (16. I 1917.)

Edgar Alan Po, američki pisac (19. I 1809.)

Plasido Domingo, španski operski pevač (21. I 1941.)

Mocart, austrijski kompozitor (27. I 1756.)

Laza Kostić, začetnik moderne srpske poezije (31. I 1841.)

SVET

1. I 45.p.n.e. - Stupio je na snagu novi kalendar, nazvan Julijanski, kojim je rimski državnik Gaj Julije Cezar, prema savetima grčkog astronoma iz Aleksandrije Sosigena, reformisao računanje vremena tako što je za početak godine odredio januarske kalende, odnosno 1. januar

3. I 1924. - Egiptolog Hauard Karter je otkrio u Dolini kraljeva, blizu Luksora, u Egiptu, sarkofag egipatskog faraona Tutankamona

8. I 1679. - Francuski istraživač Rober Kavelije de la Sal otkrio je vodopade Nijagare.

10. I 1863. - U Londonu otvorena prva linija podzemne železnice u svetu

11. I 1569. - U Engleskoj je, pod patronatom kraljice Elizabete I, u katedrali Svetog Pavla u Londonu prvi put organizovana lutrija.

15. I 1559. - Elizabeta Tjudor, ćerka Henrija VIII i Ane Bolen, krunisana je u sabornoj crkvi (katedrala) u Vestminsteru kao engleska kraljica Elizabeta I, nesumnjivo jedna od najznačajnijih ličnosti u istoriji Engleske

18. I 1778. - Engleski moreplovac Džejms Kuk otkrio je Havaje, koje je nazvao Sendvič ostrva po imenu lorda Sendviča.

20. I 1945. - Frenklin Delano Ruzvelt inaugurisan je četvrti put za predsednika SAD, jedini u istoriji SAD koji je četiri puta biran za predsednika.
22. I 1901. - Umrla je britanska kraljica Viktorija. Tokom njene dugogodišnje vladavine od 1837, koja je obeležila epohu ("viktorijansko doba"), imperija Velike Britanije bila je na vrhuncu privredne i političke moći

24. I 1556. - U snažnom zemljotresu u kineskoj provinciji Šensi poginulo je oko 850.000 ljudi, a stotine naselja je uništeno. To je po broju žrtava bila jedna od najvećih prirodnih katastrofa u istoriji čovečanstva

26. I 1788. - Britanski brodovi s prvim naseljenicima iz Engleske, uključujući grupu robijaša, uplovili su u zaliv Botani Bej (Sidnej) u Australiji gde su osnovali koloniju.

27. I 1926. - Engleski pronalazač Džon Logi Berd u Londonu je prvi put javno demonstrirao televiziju.
28. I 1878. - U Nju Hevnu u SAD puštena je u rad prva telefonska centrala, dve godine pošto je Aleksander Grejem Bel patentirao telefon.

SRBIJA

4. I 1494. - Štamparija u Cetinju štampala prvu knjigu na srpskom jeziku, "Oktoih prvoglasnik" Đurđa Crnojevića i štampara Makarija.

6. I 1322. - U manastiru Žiča krunisan je srpski kralj Stefan Dečanski Nemanjić, sin kralja Milutina

14. I 1826. - U Pešti je osnovana Matica srpska na inicijativu Jovana Hadžića (Miloš Svetić) i uz pomoć bogatih srpskih trgovaca iz Pešte i Budima. To književno i kulturno društvo odigralo je ogromnu ulogu u procvatu nauke i kulture Srba u Vojvodini i ubrzo po osnivanju počelo je da izdaje "Letopis Matice srpske", najstariji srpski književni časopis. Preseljena je 1864. u Novi Sad.

25. I 1904. - U Beogradu je počeo izlaziti dnevni list „Politika", čiji je osnivač i prvi urednik bio Vladislav Ribnikar

27. I 1236. - Umro je sveti Sava, prvi arhiepiskop srpske crkve

OBIČAJI

7. I - Danas je Božić, za hrišćane koji se pridržavaju Julijanskog kalendara, a to su srpska pravoslavna crkva, ruska crkva, kao i gruzijska, vaseljenska, jerusalimska, antiohijska i aleksandrijska patrijaršija. Božić je dan kada hrišćani obeležavaju rođenje Spasitelja - sina Božjeg Isusa Hrista. Taj datum se prvi put pominje kao praznik 336. u jednom rimskom kalendaru. Do 16. veka svi hrišćani su Božić slavili istog dana, nakon 1582. i prihvatanja Gregorijanskog kalendara od strane Vatikana, pojavljuju se razlike. Prvih vekova i pravoslavne i protestantske zemlje su se držale starog kalendara, što se kasnije postupno menjalo. Na Božić, pravoslavni Srbi se pozdravljaju rečima ''Hristos se rodi'', na šta se odgovara ''Vaistinu se rodi''.

19. I - Srpska pravoslavna crkva danas slavi Bogojavljenje -veliki hrišćanski praznik u spomen na dan kad je Jovan Krstitelj na reci Jordan krstio Isusa Hrista.

20. I - Srpska pravoslavna crkva danas slavi svetog Jovana. Sveti Jovan Krstitelj je predskazao dolazak Hristov i krstio Isusa Hrista u reci Jordanu.

Pripremila Dragica Sredojev, nastavnica istorije